Τί είναι και τί δεν είναι η τηλεκπαίδευση;
Μια από τις πιο αμφιλεγόμενες πλευρές της ηλεκτρονικής μάθησης (e-learning) είναι ότι κανείς δεν μπορεί να δώσει έναν ακριβή ορισμό της ή ότι καθένας δίνει τον δικό του ορισμό.
Αν επιχειρούσαμε ένα λογοπαίγνιο με τον αγγλικό όρο Ε-learning, το Ε- θα μπορούσε να σημαίνει Εξελισσόμενη, Επεκτεινόμενη, Ευρύτατη, Ενισχύουσα μάθηση.
Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξήχθη από μια ιδιαίτερα αξιόπιστη εταιρεία, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν λάθος εικόνα για το τι είναι η ηλεκτρονική μάθηση. Στην έρευνα αυτή ερωτήθηκαν 259 υπεύθυνοι εκπαίδευσης σε εταιρείες της λίστας Fortune 500 (*) για το ποιά εργαλεία χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν ηλεκτρονικό περιεχόμενο. Η πρώτη επιλογή ήταν Power Point, το οποίο επέλεξε το 66% των ερωτηθέντων. Στη συνέχεια έρχονταν το Microsoft Word με 63%, το Macromedia Dreamweaver με 61% και το Flash με 47% (οι ερωτηθέντες μπορούσαν να επιλέξουν περισσότερες της μίας απαντήσεις).
Όμως το να πάρει κανείς ένα αρχείο Word ή μια παρουσίαση Power Point και να τα σώσει με μορφή html δεν σημαίνει ότι δημιούργησε περιεχόμενο ηλεκτρονικής μάθησης.
Το να πάρει κανείς το υλικό μιας παρουσίασης σε παραδοσιακή τάξη και να το χρησιμοποιήσει σε μια συνεδρίαση μέσω του παγκοσμίου ιστού, επίσης δεν αποτελεί τηλεκπαίδευση.
Εμείς θα ορίζαμε την τηλεκπαίδευση ως «ένα εικονικό μαθησιακό περιβάλλον που υποστηρίζεται από συνεχώς εξελισσόμενες, συνεργατικές διαδικασίες, με στόχο την βελτίωση της ατομικής και επιχειρησιακής απόδοσης».
Η τηλεκπαίδευση γίνεται αποτελεσματική όταν εναρμονίζεται με έννοιες όπως χρηστικότητα του παγκοσμίου ιστού (web usability), επικοινωνία, σχέση, τεκμηρίωση και εργαλεία διαχείρισης γνώσης.
Μας αρέσει ακόμα ο ακόλουθος ορισμός του Robert K. Logan, επίτιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου του Τορόντο (Καναδάς), για τη Διαχείριση της Γνώσης: «Διαχείριση γνώσης είναι να χρησιμοποιεί κανείς την πληροφορία με στρατηγικό τρόπο για να επιτύχει τους επιχειρησιακούς του στόχους. Διαχείριση γνώσης είναι εκείνη η δραστηριότητα ενός οργανισμού, που δημιουργεί το κοινωνικό περιβάλλον και την τεχνική υποδομή, έτσι ώστε η γνώση να μπορεί να δημιουργηθεί, να μοιραστεί και να είναι προσβάσιμη».
Η ηλεκτρονική μάθηση είναι μη γραμμική: οι συμμετέχοντες αποφασίζουν το πότε, το τι και το πώς θα προσεγγίσουν την πληροφορία, σε αντίθεση με τις γραμμικές προσεγγίσεις στην παραδοσιακή μαθησιακή διαδικασία, όπου οι συμμετέχοντες πρέπει να ακολουθήσουν μια παρουσίαση εποπτικού υλικού με προκαθορισμένη δομή και διαδρομή.
Η ηλεκτρονική μάθηση είναι μια δυναμική διαδικασία, μεταβαλλόμενη, προσωποποιημένη, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του εκπαιδευόμενου και στις συνθήκες του περιβάλλοντος, διαθέσιμη σε πρώτη ζήτηση και στο χρόνο που πρέπει, ενώ δεν είναι ένα στατικό γεγονός, που συμβαίνει μόνο όταν υπάρχει προγραμματισμένο σεμινάριο.
Η ηλεκτρονική μάθηση είναι ελεγχόμενη από τον εκπαιδευόμενο, ο οποίος ρυθμίζει την αλληλεπίδρασή του με το μαθησιακό υλικό και το περιεχόμενο, και έχει την ευκαιρία να στοχαστεί και να εφαρμόσει αυτά που έμαθε. Η ηλεκτρονική μάθηση δεν είναι ελεγχόμενη από τον εκπαιδευτή, ο οποίος στις παραδοσιακές μορφές εκπαίδευσης προσδιορίζει την αλληλουχία, το περιεχόμενο, το μέσο και το χρόνο. Βέβαια οι προσομοιώσεις μάθησης ή οι «σύγχρονες» συναντήσεις απαιτούν την παρουσία εκπαιδευτή/συντονιστή.
Η ηλεκτρονική μάθηση είναι επαναχρησιμοποιούμενα αντικείμενα, δηλαδή περιεχόμενο εκφρασμένο με οποιοδήποτε μέσο (κείμενο, ήχο, εικόνα) που μπορεί να τεμαχιστεί μέχρι την πιο μικρή, αυτόνομη εννοιολογικά, ενότητα έτσι ώστε να μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλες «μονάδες περιεχομένου», σε άλλο πλαίσιο και για να καλύψει άλλες ανάγκες. Η ηλεκτρονική μάθηση δεν είναι μαθησιακά ή γνωσιακά ή πληροφοριακά αντικείμενα όπου περιορίζουμε τη χρήση του αντικειμένου σε ένα μόνο περιβάλλον και έτσι αποκλείουμε την επαναχρησιμοποίηση.
Η ηλεκτρονική μάθηση είναι ανεξάρτητη από συγκεκριμένη πλατφόρμα και μπορεί να μετατραπεί σε ένα πλήθος τυποποιημένων μορφών (xml, html, dhtml, pda) μέσα σε ένα πλήθος τυπικών και άτυπων περιβαλλόντων. Η ηλεκτρονική μάθηση δεν περιορίζεται στα πρότυπα (AICC, SCORM), τα οποία αποτελούν απλώς μία προσπάθεια να τιθασευτεί η πολυμορφία που παρατηρήθηκε στην ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού και να εξασφαλιστεί, κατά το δυνατόν μια ελάχιστη εξασφάλιση διαλειτουργικότητας.
Η ηλεκτρονική μάθηση δεν είναι Συστήματα Διαχείρισης της Μάθησης (LMS) ή Συστήματα Διαχείρισης Μαθησιακού Περιεχομένου (LCMS), δηλαδή συστήματα διαχείρισης των διοικητικών πλευρών της κατάρτισης, τα οποία συνήθως υποστηρίζουν και μια γραμμική παρουσίαση του υλικού.
Η ηλεκτρονική μάθηση αφορά σε διαχείριση της γνώσης, δηλαδή χρησιμοποιεί πλούσια, ευέλικτα εργαλεία επιλεγμένα με στόχο να δημιουργούν, συγκεντρώνουν και διαμοιράζουν πληροφορία τη στιγμή που ζητείται και σε συγκεκριμένο πλαίσιο σε «μαθαίνοντες», μέσα ή έξω από τον οργανισμό.
Σημείωση: Το παραπάνω κείμενο, που προέρχεται από έναν δικτυακό τόπο με αντικείμενο την ηλεκτρονική μάθηση (ο όρος αυτός χρησιμοποιείται εναλλάξ με τον –ευρύτερο- όρο τηλεκπαίδευση), προσπαθεί να εξηγήσει με απλό και σαφή τρόπο τι αποτελεί και τι δεν αποτελεί ηλεκτρονική μάθηση.
Πηγή: http://managersforum.com/eLearning/Index.htm
* Η Fortune 500 είναι μία λίστα εταιρειών που καταρτίζεται και δημοσιεύεται από το Αμερικανικό οικονομικό περιοδικό Fortune και περιλαμβάνει τις 500 μεγαλύτερες επιχειρήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με βάση τα ακαθάριστα έσοδά τους, μετά από προσαρμογές που γίνονται από το Fortune για να αφαιρεθεί η επίπτωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης.