Άρθρα & Νέα
Απρίλιος 2010

E-Learning & E-Government στη Δημόσια Διοίκηση

Οι διοικητικές λειτουργίες της δημόσιας διοίκησης παγκοσμίως τείνουν να είναι προσκολλημένες σε δομές της βιομηχανικής εποχής με τον κίνδυνο να είναι αναποτελεσματικές και να χάνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών. Η πρόκληση είναι η μετεξέλιξή τους από το βιομηχανικό μοντέλο των μεγάλων διοικητικών συγκεντρωτικών και αυστηρά ιεραρχικών δομών, σε δομές περισσότερο ανοιχτές, με μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στις ανάγκες της νέας εποχής και προσανατολισμένες στη γνώση.

Η δημόσια διοίκηση τα τελευταία χρόνια έρχεται αντιμέτωπη με προσπάθειες  διοικητικής αναδιοργάνωσης. Η αλλαγή στις επιχειρησιακές πρακτικές και τις οργανωσιακές δομές είναι πάντα συνυφασμένη με την εξοικείωση των εργαζομένων με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές. Φυσικά όχι μόνο πρέπει να εκπαιδευτούν οι εργαζόμενοι, αλλά και  οι πολίτες θα πρέπει να ενημερωθούν γι αυτές τις εξελίξεις. Τα υπάρχοντα εργαλεία για το σχεδιασμό και τη διοίκηση της επιχειρησιακής αυτής αναδιοργάνωσης δεν συμπεριλαμβάνουν τη συστηματική ανάλυση και κάλυψη των αναγκών εκπαίδευσης και πληροφόρησης. Αυτή η κατάσταση μπορεί να ξεπεραστεί αν ενσωματωθεί στη διοίκηση της επιχειρησιακής αναδιοργάνωσης και η εισαγωγή και διοίκηση ενός συστήματος  τηλεκπαίδευσης. Χωρίς αμφιβολία η δημόσια διοίκηση θα ωφεληθεί  από   μια τέτοια συνθετική προσέγγιση, τόσο σε σχέση με την εξοικονόμηση χρόνου, όσο και σε σχέση με την εξοικονόμηση χρήματος.

Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να παρέχει υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ανάγκες των πολιτών/πελατών μέσα από την συνεχή μεταμόρφωση και προσαρμογή και δεν ακολουθεί παραδοσιακές πρακτικές που έχουν ως γνώμονα τη διοικητική ευκολία. Η τηλεκπαίδευση λειτουργεί με τη λογική της χρήσης των πληροφοριακών συστημάτων για την υποστήριξη και τη μετάδοση γνώσης, αυξάνοντας τα οφέλη και την αποτελεσματικότητα των παραδοσιακών μοντέλων μάθησης.

Επίσης, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση προϋποθέτει ότι καταργούνται τα παραδοσιακά όρια μεταξύ των διοικητικών λειτουργιών τηςδημόσιας διοίκησης (Υγεία, Εκπαίδευση, Κοινωνική Πρόνοια κτλ) και διασυνδέει όλες τις παραδοσιακές διοικητικές λειτουργίες της δημόσιας διοίκησης. Η εφαρμογή αποτελεσματικών πρακτικών τηλεκπαίδευσης ενδυναμώνει  και δρα ως καταλύτης στην παραπάνω διαδικασία.

Οι προκλήσεις της τηλεκπαίδευσης για την εφαρμογή της  ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι μεγάλες καθώς:

  • Περισσότερο από το 75% της εκπαίδευσης συνεχίζει να παρέχεται από παραδοσιακές (face to face) μορφές εκπαίδευσης σε τάξη.
  • Το 50 % των δεξιοτήτων των εργαζομένων γίνονται ανεπίκαιρες και ξεπερασμένες σε χρονικό διάστημα 3 – 5 ετών.
  • Λιγότερο από το 20% της γνώσης που είναι διαθέσιμη σε έναν οργανισμό (Δημόσιο ή Ιδιωτικό) αξιοποιείται.

Τα οφέλη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από την εφαρμογή συστημάτων τηλεκπαίδευσης είναι πολλά, ενδεικτικά αναφέρονται:

  • Μειώνει τα εμπόδια που συχνά αντιμετωπίζουν υπάλληλοι σε διάφορους τομείς της διοίκησης, στην προσπάθεια να αποκτήσουν σε ισότιμη βάση υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και υποστηρίζει υπηρεσίες που ενσωματώνουν τεχνολογία ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Επιπροσθέτως, βοηθά στην ανάπτυξη εργαλείων και εφαρμογών και ενδυναμώνει την στρατηγική της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της αλλαγής εργασιακής κουλτούρας.
  • Διαχέει τη γνώση και την καθιστά διαρκή και επίκαιρη.
  • Υποστηρίζει την μετάδοση τεχνογνωσίας μέσα από την πρόσβαση που δίνει σε ειδικούς και στη δυνατότητα συνεργασίας και ανταλλαγής απόψεων (πχ και μέσω κοινοτήτων-forum) μεταξύ των εργαζομένων, αίροντας εμπόδια τόπου και χρόνου και βελτιώνοντας την απόδοσή τους.

Η δημόσια διοίκηση εισάγει την τηλεκπαίδευση στη λειτουργία της καθώς αποτελεί τον καταλύτη στον τρόπο διάχυσης της μάθησης σε έναν οργανισμό και τους ωθεί να αποκτούν επίκαιρη γνώση. Είναι γεγονός ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο έχει αντικαταστήσει το φυσικό ως πηγή επιχειρησιακής αξίας. Η συνεχής εκπαίδευση είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την κάλυψη των εργασιακών αναγκών.
Επίσης, η δημόσια διοίκηση χρειάζεται να μετατραπεί από πάροχος υπηρεσιών  σε πάροχο αξίας. Το εξειδικευμένο προσωπικό με ανεπτυγμένες δεξιότητες είναι το θεμέλιο αυτής της μετατροπής.

Η τηλεκπαίδευση είναι ο βασικός παράγοντας για την επιτυχή εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης καθώς αλλάζει τον τρόπο που οι εργαζόμενοι αποκτούν πρόσβαση στη γνώση και σε δεξιότητες, μειώνει τα μεταξύ τους εμπόδια για πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου πληροφορία και βοηθά τους οργανισμούς να ανταποκρίνονται γρηγορότερα σε ένα περιβάλλον αλλαγών. Αυτό επιτυγχάνεται κάνοντας τη μάθηση ευκολότερα προσβάσιμη (χρονικά, χωρικά και άμεσα όποτε αυτή ζητηθεί), συνεχή (επίσημη ή ανεπίσημη και δια βίου), σχετική (όχι ευκαιριακή αλλά τη στιγμή που χρειάζεται, συναρπαστική και εξατομικευμένη), συνεργατική (με πρόσβαση σε ειδικούς και σε συνεργασία με όλους του εργαζόμενους που έχουν τη δυνατότητα της αλληλεπίδρασης). Τα αποτελέσματα που φέρνει είναι η γρηγορότερη επίτευξη αποτελεσμάτων, η αύξηση της παραγωγικότητας, το συγκριτικό πλεονέκτημα, η αλλαγή εργασιακής κουλτούρας και τα μετρήσιμα αποτελέσματα.
Η τηλεκπαίδευση βοηθά στην μετατροπή των διοικητικών λειτουργιών  της δημόσιας διοίκησης και επιδρά στην εκπαίδευση των πολιτών, στη βελτιστοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών και στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.

Σημαντικές προκλήσεις για το μέλλον είναι η εφαρμογή συστημάτων επιβράβευσης της μαθησιακής εξέλιξης, η απόκτηση ή η ανάπτυξη αξιόλογου ηλεκτρονικού περιεχομένου εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, η επιλογή των καλύτερων εργαλείων και η εισαγωγή αξιόπιστης υποδομής με δυνατότητα αναβάθμισης, η στοχευμένη επένδυση για μετρήσιμα αποτελέσματα (ROI) και η ενασχόληση με  θέματα διοικητικής οργάνωσης και κουλτούρας των υπηρεσιών.
Η σύγχρονη τάση οδηγεί τους οργανισμούς σήμερα να ακολουθούν τη στρατηγική της μεικτής μάθησης, συνδυάζοντας την παραδοσιακή εκπαίδευση με προγράμματα mentoring, coaching συνεργατικά εργαλεία και συστήματα διοίκησης της γνώσης.

Πηγές:
Asian Development Bank Institute (ADBI) Lecture Series, παρουσίαση του Stephen Braim, ΙΒΜ Asia Pasific στο ‘’International Workshop on Improving E-Learning Policies and Programs’’ που έλαβε χώρα μεταξύ  9-13 Αυγούστου του  2004 στη Manila με τίτλο: "The Role of e-Learning in e-Government Implementation and Adoption". http://www.adbi.org/files/2004.08.09.cpp.linking.elearning.egovernment.korea.pdf

"e- Learning and e-Government-An Approach for Process-based training and Learning in the Public Administration", Sike Palkovots /BOC ITS GmbH, Jose Maria Lorente / BOC Iberica S.A., Dimitris Karagiannis / University of Vienna, Department of Knowledge Engineering.
http://www.unizar.es/derecho/fyd/lefis/documentos/20021031_BOC_E_learning%20and%20E-Government.pdf


Απόδοση κειμένων: Κώστας Τσάγκας, Στέλεχος ΤΥΔΑΑΔ/ΜΟΔ